معنی دهات و ولایت

خطه،سرزمین

دهات. [دُ] (ع اِ) دهاه. ج ِداهی و داهیه. زیرکان و هوشمندان. (از یادداشت مؤلف). مردمان زیرک و کاردان و تیزفهم. (ناظم الاطباء). به معنی زیرکان و این جمع داهی است. (از غیاث) (آنندراج): یکی از ابنای دهر و دهات عصر با خودعهدی کرد که گرد عالم بگردد. (سندبادنامه ص 265). از کفات ایام و دهات روزگار کس در گرد او نرسد. (ترجمه ٔتاریخ یمینی). جمعی از کفات اصحاب و دهات احباب او را ارشاد کردند که بر عقب اسیران نباید رفت. (ترجمه ٔتاریخ یمینی). دهات اربعه ٔ عرب: معاویه. زیاد. عمروبن عاص و مغیرهبن شعبه. و رجوع به داهی و دها شود.

دهات. [دِ] (اِ) جمعی است در تداول عامه ده را به همان گونه که باغات جمع است باغ را. (یادداشت مؤلف). ده و دهها و قریه هاو روستاها. (ناظم الاطباء). دهها با حومه و حوالی.

ولایت. [وَ / وِ ی َ] (ع اِ) ولایه. (منتهی الارب) (قطر المحیط) (اقرب الموارد). رجوع به ولایه شود. || حکومت و امارت سلطان. (غیاث اللغات). پادشاهی. (مهذب الاسماء). امارت و سلطان. (اقرب الموارد):
بار ولایت بنه از کتف خویش
نیز بدین بار میاز و مدن.
کسائی (از فرهنگ اسدی).
تا تو به ولایت بنشستی چو اساسی
کس را نبود با تو در این باب سپاسی.
منوچهری (دیوان ص 155).
آگه نه ای مگر که پیمبر که را سپرد
روز غدیر خُم ّ ز منبر ولایتش.
ناصرخسرو.
یک امشب تازه داریم این نفس را
که بر فردا ولایت نیست کس را.
نظامی.
- ولایت منقبت، با منقبت و مرتبت ولایت: حضرت ولایت منقبت امامت مرتبت واقف اسرار ازلی شیخ صفی الدین. (حبیب السیر).
|| ملک پادشاه و زمین آبادان. (غیاث اللغات). || شهرهایی که یک والی بر آنها حکومت و فرمانروایی دارد. (از اقرب الموارد). مجموعه ٔ شهرهایی که تحت نظر والی اداره میشود: ولایت بصره هنوز به ابوموسی اشعری نسپرده... پس ابن عفان، عثمان ولایت بصره با ابوموسی اشعری سپرد. (فارسنامه ٔ ابن بلخی). || خطه. (اقرب الموارد). سرزمین و خطه. || کشور. مملکت. (یادداشت مرحوم دهخدا):
گفت کز جمله ٔ ولایت روس
بود شهری به نیکویی چو عروس.
نظامی.
جهان را از عمارت داد یاری
ولایت را ز فتنه رستگاری.
نظامی.
وجود خلق مبدل کنند ورنه زمین
همان ولایت کیخسرو است و ملک قباد.
سعدی.
- ولایت قالوا بلی، کنایه از ایمان است، یعنی ایمانی که ارواح مؤمنان با خدای تعالی بدان میثاق و عهد کردند و پیمان بستند. (برهان) (آنندراج).
|| در تقسیمات کشوری دوران اخیر، ناحیه ای کوچکتر از ایالت و معادل شهرستان در اصطلاح امروزی آن. || شهرو مولد و موطن هر کس (غیر از پایتخت): من آمده ام تهران زمستان کار کنم و تابستان بروم ولایت. (لغات عامیانه ٔ جمال زاده). || (اصطلاح احکام نجوم) بودن کوکب است در شرف کوکبی دیگر یا در خانه ٔ آن کوکب. (یادداشت مرحوم دهخدا). || (اِمص) تصرف. || دوستی. || (مص) متکفل کار کسی شدن. (غیاث اللغات). || دست یافتن بر چیزی و تصرف کردن در آن. (منتهی الارب). مالک امر شدن وتصرف کردن. (اقرب الموارد).

ده و دهها و قریه ها و روستاها

‎ (مصدر) حکومت کردن، دست یافتن تصرف کردن، مجموعه شهرهایی که تحت نظر والی اداره میشود: ولایت کیلان و ولایت مازندران، سرزمین خطه: ((ورایت نصرت شمارازکلاردشت نهضت نموده بعداز چندکوچ به ولایت لاررسید. )) -5 شهر بلده. -6 کشور مملکت: ((گفتی کزجمله ولایت روس بود شهری بنیکوی چو عروس. )) (هفت پیکر) جمع: ولایات، (دراصطلاح نویسندگان شبه قاره هند) ایران: ((رسمی است که قلندران و عاشق پیشگاه ولایت بر سینه داغ کنند. . . ))، شهر و مولد و موطن هرکس (غیراز پایتخت) : ((من آمده ام تهران زمستان را کار کنم و تابستان بروم ولایت. )) . توضیح ولایت و ولایت هر دو بمعانی یکدیگر آمده اند. یا ولایت قالوابلی. ولایت ایمان که ارواح مومنان در آن باخدای تعالی عهد بستند ببندگی. توضیح اشاره به آیه 171 ازسوره 7 (اعراف) : ((واذاخذ ربک من بنی آدم من ظهورهم ذریتهم واشهدهم علی انفسهم الست بربکم ک قالوا بلی شهدنا ان تقولوا یوم القیمه اناکنا عن هذافاعلین. )) ‎-1 (مصدر) حکومت کردن، تسلط داشتن. -3 (اسم) حکومت امارت: ((ابونصر. . . برملک واقف بود. . . وقانون ولایت از اواستکشاف واستنطاق مینمود. )) -4 تسلط. -5 (اسم) مجموعه شهرهایی که تحت نظر والی اداره میشود، سرزمین خطه. -7 مقام ول که پس ازمقام نبی (نبوت) قراردارد. یا شاه ولایت. لقب علی علیه السلام بن ابی طالب جمع: ولایات. یا ولایت عهد. شغل ومقام ولی عهد

(دُ) [ع.] (ص.) جِ داهی، زیرکان، هوشمندان.

بخش هایی از یک کشور که یک نفر والی بر آن ها فرمانروایی کند، شهرستان، جمع ولایات. [خوانش: (وَ یَ) [ع. ولایه] (اِ.)]

داهی

[مجاز] زادگاه،
منطقه،
[منسوخ] شهر و توابع آن که یک نفر والی بر آن فرمانروایی می‌کرد، برابر با شهرستان کنونی،
[قدیمی] کشور،
(اسم مصدر) [قدیمی] حکومت کردن، فرمانروایی،
(تصوف) ولی بودن، مقام ولی،

آبادی، ده، رستاق، روستا، قریه، قصبه

بلاد

Land (n)

وِلایَت، در شیعه اثنی عشریه بطور خاص به جانشین رسول الله، حضرت علی اطلاق شده است چنانکه در اَذان شیعه گفته می شود که اَشهَدُ اَنَّ عَلِیاً وَلیُ الله و بعد از آن حضرت، به ائمّه نیز اَولِیاءُ الله و اَوصِیاءُ الله می گویند،

وِلایَت، در شریعت ابهی مقام وحید و فرید حضرت ولی امرالله جلّ سلطانه می باشد که به مدت 36 سال از 1921 تا 1957 امتداد یافت ولی آثار عظیمه نافذه ابدیّه اش هرگز محدود به زمان نخواهد گردید (به ذیل نام مبارک «شوقی افندی» مراجعه شود)،

863